“Waarom heeft de Gemeente nog geen Uitburgerloket?”
NL Magazine Maatschappij - Er wordt als nabestaande nogal wat van je verwacht als je een dierbare verliest; de overledene moet namelijk uit ons maatschappelijk systeem worden geschreven en dat is niet altijd even vanzelfsprekend.
Hersenonderzoeker Professor Dick Swaab kwam, bij mijn weten, voor het eerst met de term ‘uitburgeren’. Hij pleitte destijds voor een uitburgeringscursus. Ik citeer: ‘Het doel hiervan is dat elke Nederlander zich rekenschap geeft van zijn eigen levenseinde. Swaab ziet het nadenken over en vastleggen van belangrijke zaken rondom de dood als wezenlijk voor onszelf en onze naasten. Het is onlosmakelijk verbonden met levenskunst en verantwoord burgerschap.’
Een mooi woord, ‘uitburgeren’, maar mijns inziens kunnen we het nog breder trekken. Naast een voorbereiding voorafgaand aan een overlijden, is het belangrijk dat een overleden persoon uit het systeem van de maatschappij wordt geschreven. Als iemand overlijdt, geeft de gemeente de acte van overlijden af en geeft dit voorts automatisch door aan overheidsinstanties als de Belastingdienst, het UWV en de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Naast het regelen van de verklaring van erfrecht en het inleveren van het paspoort, moet ook worden gedacht aan het beëindigen van verzekeringen, abonnementen op kranten, tijdschriften, sportclubs, energierekeningen en/of automatische overschrijvingen aan loterijen of goede doelen etc.
Als direct-nabestaande komt er dan nogal wat op je bord. Als ervaringsdeskundige kan ik zeggen dat je daar niet echt op zit te wachten. Je wordt geconfronteerd met het verlies van een dierbare en dan moet je ook nog eens met diverse instanties en de daarbij horende regelgeving aan de gang. Ondertussen worstel je in het rouwproces en word je geconfronteerd met allerlei regels en protocollen. Wat doe je als de overledene ook actief was op Social Media en jij als nabestaande nauwelijks bekend bent met computers? Hoe los je dat allemaal op? Ga er maar aanstaan!
Kan het uitburgeren niet ook een taak zijn c.q. worden van de overheid, in dit geval van de gemeente? De afdeling Burgerzaken van de gemeente heeft bijvoorbeeld wèl een Geboorteloket maar géén Uitburgerloket. Na registratie van een geboorte wordt een nieuwe inwoner in onze maatschappij welkom geheten. In 2017 waren er volgens het CBS 169.200 (levend)geborenen en stierven er 150.147 mensen. Is het dan niet logisch dat er bij de gemeente ook een Uitburgerloket is, zodat een overledene zorgvuldig uit het systeem van onze maatschappij kan worden geschreven? Zou het niet handig zijn als een nabestaande bij dit Uitburgerloket terecht kan met vragen en tips & tricks krijgt om met al deze regelgeving om te gaan, waardoor het uitburgeren veel eenvoudiger geschiedt?
In Kennemerland is sinds een paar jaar de ‘Stichting Nabestaandenzorg’ actief. Een stichting die nabestaanden ondersteuning kan bieden als het gaat om een luisterend oor, maar die ook kan helpen wanneer er complexe vragen rondom de nalatenschap zijn. De informele koffieochtend die vanuit de stichting maandelijks wordt georganiseerd, wordt boven verwachting goed bezocht en voorziet duidelijk in een behoefte.
Linda Frank, oprichter en coördinator van deze stichting, vertelde mij: “Mensen komen met de meest diverse vragen over uitburgeren bij ons terecht. Regelmatig loopt men al langere tijd met deze vragen, omdat vaak niet duidelijk is waar ze terecht kunnen. Wanneer de vraagstukken worden opgepakt en opgelost, ontstaat er ruimte voor rouw en het aangaan van het veranderde leven. Vanaf januari 2019 starten wij met een Uitburgerloket in het nieuwe Rouwcentrum Sterrenheuvel aan de Vergierdeweg. Het is natuurlijk het mooiste als er een Uitburgerloket wordt ingericht bij de gemeente; immers, de gemeente wordt in kennis gesteld van een overlijden en kan dus in een vroeg stadium nabestaanden bijstaan.”
Mijn zus is vorig jaar overleden. Zij is middels euthanasie uit dit leven gestapt. Zij wilde dit liefdevol doen en bereidde zich hier goed op voor. Zij wilde ons niet achterlaten met allerlei ingewikkelde afhandelingen en procedures. Zij was wat je noemt zèlf aan het uitburgeren. Top als het zo mag gaan! Natuurlijk was en is er verlies en rouw, maar we hadden geen nare ruis op het gebied van het noodzakelijke regelwerk. Dat had ze zelf, voor zover dat al vooraf geregeld kon worden, zorgvuldig gedaan. Ik realiseer me terdege dat niet iedereen de mogelijkheid heeft om zo ‘uit te burgeren’ zoals mijn zus dat ‘op zijn Swaabs’ heeft gedaan. Ik weet in ieder geval zeker dat zij een Uitburgerloket een fantastisch idee had gevonden.
Ria van Kleef
