Begraafplaats wordt ontmoetingsplek – wat een goed voorbeeld

Op twee gemeentelijke begraafplaatsen in Kampen is op initiatief van de beheerder en in samenspraak met de gemeente een ontmoetingplek gemaakt. De behoefte aan een dergelijke plek bestaat vooral bij oudere bezoekers van wie het sociale netwerk vaak minder groot is. En bij wie de kans bestaat dat ze vastlopen in rouw of vereenzamen. Ze zijn soms verlegen om een praatje en hebben misschien hulp nodig. Op de nieuwe ontmoetingsplekken kunnen ze aanschuiven bij een vrijwilliger die tijdens een kop koffie luistert en aandacht geeft.

Vroegsignalering
Het initiatief dient verschillende doelen, zoals een luisterend oor bieden, eenzaamheid tegen gaan en in de gaten houden welke behoeften er onder deze groep inwoners leven. Ook vroegsignalering is een doel. Als een naaste overlijdt, verandert er voor de partner vaak veel en ontstaan soms problemen. De vrijwilliger kan iemand eventueel doorverwijzen naar een professional op psychisch, fysiek, sociaal of financieel vlak. Zo kunnen issues die eventueel spelen vroegtijdig worden opgepakt. 

Landelijke aandacht
Kampen is met dit initiatief een van de finalisten voor Gemeentedelers 2023, de landelijke competitie voor gemeentelijke projecten die een podium verdienen. Deze maand worden de winnaars hiervan bekendgemaakt. Ook in politiek Den Haag valt het project op. Zo kwam staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) al een kijkje nemen in Kampen.

Toegevoegde waarde
Gemeente.nu vroeg gemeentelijk beleidsmedewerker Yvonne Kleinbussink naar de toegevoegde waarde van het project. Kleinbussink: ‘Vanuit het sociaal domein proberen we zoveel mogelijk preventief te werken, om te voorkomen dat mensen terechtkomen in de professionele hulp. Rouwen is hard werken en ieder doet dat op zijn eigen manier. Soms is de buitenwereld van mening ‘dat je maar weer verder moet met je leven’.
Dan is het fijn als je je verhaal nog steeds kwijt kunt bij vrijwilligers die ervaringsdeskundigen zijn of vanuit hun werk kennis hebben over rouw. We zien op de begraafplaats dat bezoekers vrijwilligers worden en dat bezoekers onderling weer omkijken naar elkaar. Daar ligt voor ons de toegevoegde waarde: mensen helpen elkaar om weer vooruit te komen in het leven.’

Randvoorwaarden voor succes
Er zijn verschillende randvoorwaarden voor gemeenten die een dergelijke ontmoetingsplaats op de begraafplaats willen creëren. ‘Het is belangrijk om bij de bezoekers na te gaan waar de behoeften liggen. Zo voorkom je dat je zelf aannames maakt,’ aldus Kleinbussink. ‘Wij hebben zes weken lang met welzijnsprofessionals en maatschappelijk werk allerlei bezoekers van de begraafplaatsen gesproken. Die gaven aan dat ze graag een veilige, warme plek wilden hebben, waar ze onder het genot van een kopje koffie hun verhaal en verdriet kunnen delen.’ Daarna heeft de gemeente bij het uitwerken van het plan de kernpartners erbij gehaald.

‘Bouw ook aan een vrijwilligersteam met mensen die goed kunnen luisteren,’ vervolgt ze. ‘Zorg daarbij voor opleiding en beloning en vraag constant feedback voor verbetering. In Kampen maakt dit initiatief deel uit van de aanpak tegen eenzaamheid. Daarnaast is het van belang een strategische plek op de begraafplaats te zoeken, dus langs het hoofdpad en bij de ingang, zodat je bezoekers aan ziet komen. En reserveer een structureel bedrag op de begroting.’

Blauwdruk beschikbaar
Als gemeenten dit initiatief willen uitrollen, kunnen ze verschillende blauwdrukken gebruiken. Kleinbussink: ‘We hebben de beschikking over een handboek en procesevaluatie. We delen deze kennis graag. Gemeenten mogen ook langskomen. Verder hebben we een praktisch stappenplan gemaakt.’ Een aantal gemeenten heeft inmiddels interesse getoond en twee zijn actief bezig met het opstarten van dit initiatief.

Bron: GemeenteNu.